Als aanbieder van duurzame mobiliteit zet NS zich elke dag in om bij te dragen aan een gezondere en duurzamere Nederlandse samenleving. Dit jaar zal de overheid de prestaties van de NS over de eerste helft van de concessie 2015-2024 beoordelen. Hierbij zal de focus liggen op de kpi's voor prestaties van NS op het hoofdrailnet (HRN) en de hogesnelheidslijn (HSL-Zuid). De afgesproken doelstellingen voor 2020 zijn behaald en daar heeft de reiziger baat bij.
Operationeel zijn we op de goede weg, maar er zijn altijd verbetermogelijkheden. Vanwege onze omvang hebben we ook een impact op Nederland, positief en negatief. Onze impact maken we al jaren inzichtelijk met ons impactmodel, maar dit jaar willen we daarnaast enkele andere aspecten uitlichten om inzichtelijk te maken hoe wij nog meer bijdragen aan de Nederlandse samenleving en onze negatieve impact willen verlagen. Daarom plaatsen we een aantal van onze prestaties die we in de afgelopen jaren hebben behaald in breder (Nederlands) perspectief en geven we inzicht in onze bijdrage aan de Nederlandse samenleving. We doen dit door holistisch te kijken naar onze bedrijfsvoering en de mobiliteitssector: hoe dragen wij bij aan de mobiliteit in Nederland en wat zijn hiervan de effecten op de Nederlandse economie, werkgelegenheid en het milieu.
De bijdrage van mobiliteit aan de Nederlandse (kennis)economie
NS is de grootste mobiliteitsaanbieder in Nederland met jaarlijks 10,7 miljoen unieke reizigers. Op een inwoner totaal van ongeveer 17,3 miljoen inwoners betekent dit dat ongeveer 62% van de Nederlanders jaarlijks gebruik maakt van onze diensten. Tussen 2010 en 2017 is het marktaandeel van NS in de totale Nederlandse mobiliteit gestegen van 9,1% naar 10,1%. Deze stijging is bereikt ondanks het wegvallen van een aantal gedecentraliseerde treindiensten.
Het reizen met de trein heeft naast een positieve impact natuurlijk ook een negatieve impact op de maatschappij. Dit wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door vertragingen, het niet hebben van een zitplaats en het niet kunnen besteden van de tijd naar eigen behoefte. Hier werkt NS aan, middels het verhogen van het comfort in de huidige en nieuwe treinstellen. Dit doen we onder andere door oplaadcontacten in de trein te installeren, wifi-verbinding te verbeteren en het aantal zitplaatsen te vergroten. Hiermee willen we ervoor zorgen dat reizigers de tijd in de trein ook nuttig kunnen besteden door te werken, studeren of te ontspannen. Dit geldt ook voor de tijd die onze reizigers op stations doorbrengen door bijvoorbeeld StationsHuiskamers te openen.
Elke dag vervoert NS ongeveer 750.000 unieke reizigers (1,3 miljoen treinreizen), waarvan ongeveer 280.000 forens of zakelijke reiziger en 240.000 studenten dagelijks gebruik maken van de trein om naar werk of de studie te komen. Voor elke euro die in de Nederlandse spoorsector wordt verdiend wordt er wereldwijd € 0,90 verdiend. In Nederland is dit € 0,55 per verdiende euro in de Nederlandse spoorsector. Dus met een opbrengst van ongeveer € 3,2 miljard in Nederland in 2019 is de indirecte bijdrage van de NS aan de Nederlandse economie ongeveer een extra € 1,8 miljard.
Hoe we bijdragen aan de werkgelegenheid in Nederland
NS is een van de grootste werkgevers van Nederland. Dagelijks zetten 20.074 medewerkers (17.742 fte en stand per eind 2019) zich in om de deur-tot-deurreis in Nederland mogelijk te maken en hiermee staat NS op de 11e plaats van de grootste werkgevers In Nederland. In Nederland is NS hiermee een grotere werkgever dan bijvoorbeeld ABN AMRO en KPN, maar kleiner dan bijvoorbeeld PostNL en Ahold.
Voor elke gecreëerde baan in de Nederlandse railsector wordt er 0,38 baan elders in Nederland gecreëerd. Globaal is dit effect 0,54 extra banen. De 20.074 banen bij de NS veroorzaken ongeveer 7.600 extra banen in Nederland. Hiermee is dus ongeveer 1 op de 300 banen in Nederland direct of indirect gelieerd aan de activiteiten van NS.
De waarde die een station toevoegt aan haar omgeving
Nederland staat de komende 20 jaar voor een enorme woningbouwopgave. In de periode 2018-2030 zal het aantal inwoners met ongeveer 1,3 miljoen toenemen tot 18,5 miljoen inwoners. Verder blijkt de woningbouwproductie traag op gang te komen. Deze combinatie zorgt voor een oplopend woningtekort, met name in de regio’s die nu al in de file top tien staan en waar de bereikbaarheid en leefbaarheid onder druk staan. Om deze reden willen wij de beschikbare ruimte in de stationsgebieden beter benutten met meer verdichting zoals reeds gebeurt in de Cartesiusdriehoek nabij Utrecht Centraal en De Nieuwe Kern nabij station Duivendrecht. Samen met partners bestuderen we de mogelijkheid om ook de ruimte boven de treinsporen te benutten, onder andere door het toevoegen van kantoorruimte. Voor spooroverbouwingen zijn intentieovereenkomsten getekend voor Utrecht Centraal en Amsterdam Sloterdijk.
Hoewel uit een studie van het Centraal Plan Bureau is gebleken dat woningen tot wel 25% meer waard kunnen worden als ze binnen de stationsomgeving liggen en dat dit voor kantoren tot circa 18% hoger kan zijn, kunnen er natuurlijk ook negatieve effecten voor omwonenden zijn in deze gebieden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan geluidsoverlast of overlast vanwege werkzaamheden op en rondom het station. Het is aan ons om deze lasten zo veel mogelijk te mitigeren.
Onze bijdrage aan een duurzamer Nederland
Wij zien voor onszelf, maar ook voor onze partners in de mobiliteitssector, een belangrijke rol weggelegd om mobiliteit in Nederland duurzamer te maken. Om deze reden hebben wij in de afgelopen jaren enkele initiatieven opgesteld en acties ondernomen om onze eigen emissies en die van partners terug te brengen. Zo zijn we de coalitie Anders Reizen gestart in samenwerking met onze partners en hebben we het Klimaatakkoord en het Plastic Pact ondertekend.
Daarnaast is NS een van de grootste verbruikers van energie in Nederland. We proberen ons energieverbruik jaarlijks te verminderen en energie die we verbruiken zo veel mogelijk met hernieuwbare bronnen op te laten wekken. We gebruiken elektriciteit, diesel, warmte en gas voor onze treinen, bussen, stations, werkplaatsen en kantoren. In totaal verbruiken wij 1.433 GWh energie, waarvan 1.420 GWh hernieuwbare energie. Het verbruik van hernieuwbare energie van NS is hiermee gelijk aan ongeveer 3,2% van het totale verbruik van hernieuwbare energie in Nederland in 2018.
Elektriciteit is de belangrijkste energiebron voor NS. In totaal verbruiken wij 1.346 GWh elektriciteit, wat vergelijkbaar is met het verbruik van een stad als Amsterdam. Om onze impact op het milieu te verlagen, hebben we in 2017 een elektriciteitscontract afgesloten bij Eneco, waardoor al onze elektrische treinen rijden op 100% windenergie. Hierdoor is het reizen met de trein klimaatneutraal. Ons verbruik van hernieuwbare elektriciteit staat gelijk aan 7,5% van de totale productie van hernieuwbare elektriciteit in Nederland in 2018.