Het is de ambitie van NS om in 2030 circulair te zijn. Circulair inkopen is de sleutel naar een circulaire bedrijfsvoering en circulaire treinen en stations. NS neemt in aanbestedingen circulariteit mee bij plenaire leveranciersbijeenkomsten, in de selectiefase, en in de gunningscriteria. Zo hebben we tijdens de ‘marktconsultatie bedrijfskleding’ in voorbereiding op onze aanbesteding samen met zo’n tachtig leveranciers nagedacht hoe we onze bedrijfskleding verder kunnen verduurzamen. Daarnaast is NS lid van Green Deal Circulair Inkopen om kennis en expertise te delen en de circulaire economie aan te jagen.
Circulariteit van treinen
Treinen zetten we zo efficiënt mogelijk in. Na twintig jaar gebruik moderniseert NS nu de dubbeldekstreinen van het type VIRM1. Hierbij knappen we 86% van de oude treinonderdelen op en brengen ze weer als nieuw terug in de trein. 13% krijgt elders een tweede leven. Opgeteld krijgt dus 99% van de trein een tweede leven (2018: 97%). Zo laten we van oude treinvloeren onder meer tafeltennistafels, tafelvoetbaltafels, akoestische belcellen en vergadercellen maken. Treinplafondplaten komen terug als bureaubladen op onze NS-kantoren. Zo houden we 25 miljoen kilo aan waardevolle materialen in de kringloop en kan de nieuwe trein weer 20 jaar reizigers vervoeren. Voor meer informatie over dit project zie Maatschappelijke impactanalyse treinmodernisering.
Aan het einde van de levensduur van een trein (zo’n veertig jaar) onderzoeken we of we de trein kunnen opknappen of verkopen. Als dit niet kan, halen we de waardevolle onderdelen eruit voor hergebruik in onze andere treinen. Ook worden collector-items eruit gehaald voor verkoop via de stichting kaNScentraal, die een groep collega’s is gestart voor ondersteuning van mensen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Vervolgens ontmantelen we de trein circulair.
Treinmaterialen verkopen
NS wil waardevolle treinmaterialen hoogwaardiger in de kringloop houden. Van demonteren en afval scheiden naar recycling en upcycling. Dit betreft de 13% van treinonderdelen die een tweede leven krijgen. Dit doen we onder andere door treininterieurdelen aan te bieden aan (sociale) ondernemers om hier nieuwe producten van te maken. In september 2019 heeft NS voor het eerst schouwdagen georganiseerd zodat geïnteresseerde partijen de treinonderdelen konden bezichtigen van de Sprinter (SGM) die sinds eind 2019 uitstroomt. Tijdens deze schouwdagen bleek dat er veel animo is om treinonderdelen een tweede leven te geven. Inmiddels zijn de eerste resultaten een feit: de entree van het NS-hoofdkantoor is bijvoorbeeld ingericht met zo’n veertig ‘nieuwe’ treinstoelen uit de SGM-Sprinter en er worden bluetooth huiskamerspeakers gemaakt van veertig jaar oude SGM-trein-omroepspeakers.
Duurzame ontwerpers en maakbedrijven gebruiken onze gebruikte materialen om nieuwe producten van te maken. Zo krijgen ze een geheel nieuwe functie en blijven op deze manier nog lang van dienst. Dit jaar hadden we weer een succesvolle NS upcycle-winkel op Station Utrecht CS. Bezoekers konden de trotse eigenaar worden van notitieboeken, dienbladen en vogelhuisjes van gebruikte reisinformatieborden. Nieuw dit jaar waren onder andere vilten tassen (shoppers, rugtassen en heuptasjes) gemaakt van treinstoelbekleding (treintype ICM) en de verzamelitems uit oude treinen als remblokken, prullenbakken en noodremmen.
Samen op zoek naar nieuwe toepassingen
Samen met het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen zoeken we actief naar nieuwe recycle- en upcycle-toepassingen. Zo hebben we dit jaar drie circulaire challenges op www.spoorlab.nl geplaatst om nieuwe toepassingen voor oude treinmaterialen te zoeken (stoelzittingen, bagagerekken en treinstoffen). We werken samen met de Hogeschool Windesheim te Zwolle om nieuwe toepassingen te vinden voor onze afgeschreven thermoharden composieten. We betrekken studenten van de Haagse Hogeschool om oplossingen voor hergebruik van treinzittingen en bagagerekken te vinden.