Met onze eigen bestedingen zoals inkoop, investeringen en salarissen hebben we een sociaaleconomische impact op de maatschappij. Daardoor dragen we onder meer bij aan toegevoegde waarde en werkgelegenheid bij leveranciers. De economische baten bedroegen € 1.370 miljoen aan toegevoegde waarde (€ 1.375 miljoen in 2018) bij leveranciers, ofwel ongeveer 20.630 banen.
We kunnen onze positieve maatschappelijke impact verder vergroten door duurzaam in te kopen, bijvoorbeeld voor grote inkoopcategorieën als treinen (onderdelen), bouw en infrastructuur, ICT en energie.
Daarnaast hebben we impact op de omgeving van stations. Die bestaat met name uit het creëren van bereikbaarheid voor omwonenden (verwerkt in reistijd en mobiliteit) en het bijdragen aan leefbaarheid van de omgeving, bijvoorbeeld door bedrijvigheid rondom stations.
Casus: Maatschappelijke impact circulaire trein modernisering
NS streeft ernaar om in 2030 volledig circulair te zijn. In onderstaand voorbeeld laten we zien hoe wij deze ambitie toepassen bij de modernisering van onze treinen.
Maatschappelijke impactanalyse treinmodernisering
Na 20 jaar gebruik zijn de treinen van NS aan het einde van hun technische levensduur. We staan dan voor de keuze om nieuwe treinen te kopen, of om de bestaande treinen te moderniseren zodat ze nogmaals 18 jaar reizigers kunnen vervoeren. Momenteel moderniseert NS 80 dubbeldekstreinen van het type VIRM1 met in totaal 415 rijtuigen, waardoor er geen nieuwe treinen hoeven te worden aangeschaft.
Bij deze modernisering wordt 86% van de onderdelen hergebruikt, dit hergebruik levert een materiaalbesparing van ruim 20 miljoen kilo op. De vermeden productie van nieuwe materialen voorkomt bovendien negatieve ecologische impact zoals de uitstoot van CO2, uitputting van grondstoffen en het vrijkomen van schadelijke stoffen voor mens en milieu. Hierdoor voorkomt hergebruik van de onderdelen in totaal € 18 miljoen aan negatieve ecologische impact.
Tweede leven van VIRM1-treinonderdelen
Treinonderdelen die overblijven na de modernisering worden op voorraad gelegd om defecte onderdelen snel te kunnen vervangen in de rijdende treinen. Ook wordt er gekeken of onderdelen bij andere treinseries kunnen worden toegepast, zoals bijvoorbeeld het geval is voor de tractie. Wanneer onderdelen niet meer in treinen kunnen worden gebruikt, wordt gezocht naar mogelijkheden om ze te gebruiken voor andere toepassingen. Zo krijgen bijvoorbeeld treinplafondplaten een tweede leven als bureaublad en worden van treinvloerplaten nieuwe producten gemaakt zoals tafeltennistafels, akoestische panelen en meubels. Doordat de materialen langer in de kringloop blijven wordt, net als bij modernisering, negatieve ecologische impact vermeden.
Tot nu toe is al een tweede leven gegeven aan 16.000 kilo plafondplaten (als bureaubladen) en aan 156.000 kilo vloerplaten (als akoestische panelen en meubelen). Hiermee is in totaal 108 ton CO2-uitstoot vermeden, wat gelijk staat aan de jaarlijkse CO2-opname van een bos zo groot als 25 voetbalvelden.
De materialen waarbij hergebruik in een andere toepassing niet mogelijk is, worden gerecycled. Voorbeelden hiervan zijn het verwerken van raamrubbers tot rubberen speeltuintegels of van zijwanden en bagagerekken tot dijkversteviging.
Afwegingen bij modernisering VIRM1-treinen
Om de juiste keuze te maken tussen ‘opknappen van oude’ of ‘toepassen van nieuwe onderdelen’ wordt rekening gehouden met aangescherpte wettelijke eisen en een afweging gemaakt tussen reiscomfort, duurzaamheid en kosten.
Door bewuste keuzes te maken in het toepassen van nieuwe onderdelen bij de modernisering, hebben we een besparing op het energieverbruik van 2,7% gerealiseerd. Bijvoorbeeld door het toepassen van een flushdakconstructie, dat zorgt voor minder luchtweerstand; zuinigere klimaatsystemen; en gebruik van intelligente LED-verlichting in de trein. Dit levert een jaarlijkse energiebesparing op van de gemoderniseerde VIRM-treinen die gelijk staat aan het gemiddelde verbruik van bijna 450.000 huishoudens per jaar.
Ook het reiscomfort is verhoogt door het plaatsen van nieuwe stoelen, rolstoeltoegankelijk maken van het toilet, het toevoegen van stroompunten, wifi en leesverlichting in de bagagerekken. Bovendien is het aantal zitplaatsen in de trein toegenomen door het moderniseren van de inrichting. Per trein zijn er gemiddeld ruim 10 extra stoelen bij gekomen. Hierdoor kan met bijna twee minder treinen aan dezelfde vervoersvraag blijven worden voldaan. En hiermee besparen we € 462.000 aan negatieve ecologische impact door vermeden materiaalverbruik.
Het succes van de modernisering van VIRM1-treinen heeft er mede voor gezorgd dat de 45 VIRM2/3-treinen ook gemoderniseerd gaan worden (in plaats van de aanschaf van nieuwe treinen). De eerste vernieuwde treinen uit deze serie gaan vanaf 2021 het spoor op. De lessen die zijn opgedaan tijdens de modernisering worden meegenomen in volgende moderniseringsprojecten en in de aankoop van nieuwe treinen. Zo blijven we onszelf continu verbeteren met het oog op de toekomst en met het doel materialen zo lang en hoogwaardig mogelijk in de kringloop te houden.