In 2015 hebben NS, ProRail en IenW de Green Deal afvalreductie en recycling ondertekend. Hierin staat dat wij gezamenlijk de ambitieuze doelstelling onderschrijven om in 2020 de hoeveelheid reizigersafval gereduceerd te hebben met 25% ten opzichte van 2014. Daarvan willen wij gezamenlijk 75% gescheiden inzamelen zodat dit afval gebruikt kan worden voor recycling. De lat is in deze Green Deal bewust hoog gelegd om onszelf en elkaar uit te dagen. Het feitelijk halen van deze cijfers in 2020 ligt niet in de verwachting. We werken wel toe naar het behalen van zo hoog mogelijke resultaten. Volgend jaar loopt deze Green Deal af en zullen wij rapporteren over de resultaten en de lessen die we geleerd hebben.
Diverse pilots hebben ons de afgelopen jaren veel geleerd over de manier waarop we zo goed mogelijk afval kunnen laten scheiden op stations en in treinen. Om afval te kunnen recyclen moet het voldoende schoon ingezameld worden. Voor papier en organisch afval lukt dit steeds beter aan de bron (daar waar het afval wordt weggegooid). Voor het overige stationsafval is nascheiden een effectievere methode. Bij nascheiden worden waardevolle grondstoffen, zoals kunststoffen en metalen, achteraf uit het afval gehaald met een sorteerinstallatie. NS en ProRail onderzoeken welke combinatie van bron- en nascheiden het meest optimale scheidingsresultaat oplevert en hoe we dit kunnen uitleggen aan de reizigers en bezoekers van stations.
Afval verminderen en gebruiken als grondstof
NS stimuleert haar eigen medewerkers, huurders, leveranciers en reizigers afval te verminderen. Door reizigers korting aan te bieden bij het meebrengen van een eigen beker voor warme dranken heeft NS in 2019 zo’n 300.000 bekers bespaard (gemeten bij de eigen retailformules). Vanaf eind 2019 komt bijna 90% van de reizigers langs een watertappunt op het station. De retailformules zijn een hervulbare waterfles gaan verkopen met gefilterd en gekoeld kraanwater. Daarnaast vragen we reizigers kranten in het bagagerek te leggen zodat deze door anderen gelezen kunnen worden. Zo maken we met minder kranten meer reizigers blij.
In 2019 heeft NS het Plastic Pact ondertekend, een initiatief van het ministerie van IenW. Het Plastic Pact brengt partijen bij elkaar en onderschrijft de uitdagingen bij het verminderen en verbeteren van plastics, zoals het stimuleren van hergebruik, het toepassen van gerecycled materiaal in verpakkingen, het vergroten van de vraag naar recyclaten en de communicatie rondom afvalscheiding.
Op onze kantoren, werkplaatsen en personeelsverblijven hielden we een bewustwordingscampagne voor het hergebruiken van koffiebekers. Hierdoor is het aantal wegwerpbekers in 2019 (circa 10 miljoen) met ruim 10% gedaald ten opzichte van 2018. Daarnaast zijn we bij de Utrechtse kantoren gestart met het inzamelen van koffiebekers voor recycling tot hygiënepapier. Zo willen we ons afval een nieuwe bestemming geven en het gebruik van wegwerpbekers reduceren. Een proef met tweehonderd herbruikbare bekers voor NS collega’s draagt hier ook aan bij. Deze beker is gemaakt om mee te nemen en elke dag opnieuw te gebruiken. De buitenkant van deze beker bestaat uit gerecycled materiaal: elke beker bevat zes gebruikte wegwerpbekers. Op deze manier geven we een nieuwe bestemming aan afgedankte wegwerpbekers en voorkomen we afval.
Op de kantoren van NS zijn we dit jaar succesvol van start gegaan met de doppeninzameling voor KNGF-geleidehonden. Verder zijn er nieuwe afvalscheidingssystemen ingebouwd in de vernieuwde kantoorpantry’s. Hier hangen ook afvalscheidingswijzers. NS Treinmodernisering zamelt wekelijks 380 kilo koffiedik in voor de Oesterzwammerij, waar het koffiedik weer grondstof is voor de kweek van oesterzwammen.
Afval recyclen
Inclusief de slooptreinen had NS in 2019 circa 21 miljoen kilogram afval (2018: circa 18 miljoen kilogram exclusief slooptreinen). In 2019 hebben de medewerkers in onze werkplaatsen 82% van het afval kunnen scheiden (2018: 81%). Van ons afval wordt zo’n 4% als gevaarlijk afval afgevoerd (2018:4%).
Van het consumentenafval dat vrijkomt op onze stations en in treinen hebben we 18% gescheiden aangeleverd voor recycling (2018: 32%). De daling is een gevolg van de keuze voor een alternatieve, meer hoogwaardige installatie voor nascheiding, waarmee we meer waardevolle grondstoffen uit ons afval kunnen halen. Dit hebben we eerste moesten beproeven met een klein deel van ons afval. Na deze succesvolle pilotfase zijn we eind 2019 gestart met de implementatie van het nascheiden van een groot deel van ons restafval. Hiermee verwachten we vanaf begin 2020 een forse stijging in ons gerecyclede consumentenafval. Ten opzichte van 2018 scheiden we wel meer consumentenafval aan de bron. Op 17 stations en in alle treinen kunnen reizigers papierafval scheiden. Onze retailmedewerkers scheiden op 70 stations papier en karton. Op 18 stations scheiden ze ook organisch afval voor biovergisting. Een deel van ons consumentenafval werd door een nascheidingsinstallatie gescheiden.
In totaal werd in 2019 46% van al het afval van onze kantoren, werkplaatsen, stations en treinen gescheiden en aangeboden voor recycling (2018: 45%). Uiteindelijk lukt het onze afvalverwerkers om 46% te recyclen en 54% wordt verbrand met energieterugwinning. Een heel klein deel van ons afval (0,5%) moet gestort worden.